ΟΧΙ στη νέα ΕΠΕΚΤΑΣΗ της ΧΩΜΑΤΕΡΗΣ και του ΕΜΑΚ Τα σκουπίδια στη Φυλή είναι έγκλημα διαρκείας!

Το 96% των αστικών απορριμμάτων της Αττικής, σχεδόν 1,8 εκατομμύρια τόνοι/χρόνο, εξακολουθεί να οδηγείται στην εγκατάσταση της Φυλήςκαι τα περισσότερα από αυτά θάβονται στο ΧΥΤΑ. Η Δ. Αττική και η Δ. Αθήνα υποφέρουν δεκαετίες ολόκληρες από τηχρόνια ρύπανση, τις ασθένειες και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ζωής των κατοίκων τους.  Η ανακύκλωση και οι νέες αποκεντρωμένες υποδομές, που μας υποσχέθηκαν, έχουν μείνει στα χαρτιά. Η κοροϊδία συνεχίζεται, αφού η Φυλή και η Δ. Αττικήπαραμένει ο μόνιμος προορισμός των απορριμμάτων της Αττικής. Τα πράγματα μιλούν από μόνα τους:

·      Επειδή ο υπάρχων ΧΥΤΑ αντέχει μόνο λίγους μήνες ακόμη, προετοιμάζεται μια νέα χωματερή στη Φυλή, στην περιοχή τηςγ΄φάσης, πουθα παρουσιαστεί ως η μόνη «λύση» για την Αττική.

·      Γιγαντώνεται το εργοστάσιο-τέραςγια τα απόβλητα (ΕΜΑΚ) στη Φυλή, ώστε να υποδέχεται 350 χιλ. τ. σύμμεικτων απορριμμάτων και 100 χιλ. τ. βιοαποβλήτων το χρόνο.

·      Σχεδιάζονται νέες υποδομές διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων στον Ασπρόπυργο.

Η Κυβέρνηση, η Περιφέρεια, ο Δήμος Φυλής και πολλοίάλλοι Δήμοι έχουν πολύ μεγάλες ευθύνες. Με τη στάση τους, επιτείνουν το αδιέξοδο,δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μιατεράστια κρίσησκουπιδιών στην Αττική και στρώνουν το έδαφοςστην καύση.

Αγωνιζόμαστε για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση!

Ως ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ καλούμε τους κατοίκους της Δ. Αττικής, της Δ. Αθήνας και όλης της Αττικής να συνεχίσουμε την πάλη ενάντια σε αυτά τα σχέδια.Κάτοικοι,σύλλογοι, σωματεία, συλλογικότητες, φορείς, δημοτικές παρατάξεις, πολιτικές οργανώσεις να δώσουμε το «παρών» στην κινητοποίηση της Κυριακής 5/5.

Αγωνιζόμαστε και απαιτούμε:

·      Καμία νέα χωματερή στη Φυλή

·      Σταμάτημα κάθε διαδικασίας για την επέκταση του ΕΜΑΚ

·  Άμεσο και οριστικό κλείσιμο της εγκατάστασης της Φυλής, ένταξη σε πρόγραμμα περιβαλλοντικής αποκατάστασης

·    Υλοποίηση της αποκεντρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική, με έμφαση στην πρόληψη, στην προδιαλογή και στην ανάκτηση υλικών

ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής - Δ. Αθήνας

oxixytafilis.blogspot.com - oxi.xyta.filis@gmail.com - f/b: Xωματερή ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ

Οι απαντήσεις της Αντικαπιταλιστικής Ανατροπής στην Αττική στα 5 ερωτήματα της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου πολιτών

1. Η περιοχή Α. Λιοσίων - Φυλής υποδέχεται, για 50 χρόνια σχεδόν, τα απορρίμματα της Αττικής. Στην παλιά χωματερή και στο ΧΥΤΑ έχουν ταφεί πάνω από 150 εκατομμύρια τόνοι και έχουν χαρακτηριστεί -από την επιτροπή αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου- «μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου για τις 3 επόμενες γενιές». Η χωρητικότητα του ΧΥΤΑ Φυλής εξαντλείται τους πρώτους μήνες του 2020.

Συμφωνείτε με το αίτημα να μη γίνει καμία νέα επέκταση του ΧΥΤΑ και να κλείσει άμεσα η εγκατάσταση της Φυλής;

Υποστηρίζουμε ότι,  ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΚΑΜΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΗ της ΦΥΛΗΣ. Όχι μόνο αυτό, αλλά πρέπει να κλείσει άμεσα η Φυλή και να σταματήσει η σημερινή καταστροφική διαχείριση απορριμμάτων με ταυτόχρονη ανάληψη της ευθύνης για πραγματικά ουσιαστικό πρόγραμμα αποκατάστασης της περιοχής. Αυτά τα δύο δεν πρέπει να αποτελέσουν απλά κατάθεση απόψεων. Αντίθετα, από τη δική μας μεριά ως ΑΑΑ, θα στηρίξουμε το κίνημα των συλλογικοτήτων στην περιοχή, συμβάλλοντας και στη σύνδεσή του με όλες τις συλλογικότητες και πολιτικές πρωτοβουλίες – οργανώσεις που είναι διατεθειμένες να παλέψουν, ώστε να αντιπαραθέσουν ένα πραγματικό αντίπαλο δέος στα σχέδια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και των ΝΔ και ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, που τα υπηρετούν πιστά οι δυνάμεις τους στην Περιφέρεια με τους ΔΟΥΡΟΥ, ΠΑΤΟΥΛΗ, ΣΓΟΥΡΟ, αλλά και στα σχέδια τοπικών δημοτικών αρχόντων.

Αυτό βέβαια πρέπει να συνδυαστεί με τη διεκδίκηση μιας άλλης ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων στο πλαίσιο διαλογή στην πηγή – ανακύκλωση – επαναχρησιμοποίηση με δημόσια διαχείριση και ευθύνη των δήμων και της ριζικής αλλαγής στη νομοθεσία για τις συσκευασίες. Το πλαίσιο αυτό  μπορεί να  ανατρέψει την σημερινή κατάσταση όπου τα σκουπίδια θάβονται ως σύμμεικτα ή καίγονται με ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, όπως πολύ συγκεκριμένα αναδείχθηκε και στο συνέδριό σας. Τέλος, διαφωνούμε εντελώς με τη λογική της δημιουργίας μιας νέας Φυλής στο Γραμματικό για τη δήθεν “αποσυμφόρηση της Φυλής” και γιατί “δεν έχουμε άλλη λύση” και ταυτόχρονα καταγγέλλουμε ως μια μεθόδευση της περιφερειακής αρχής το να εμφανιστεί ο ΧΥΤΑ του Γραμματικού ως ΧΥΤΥ για να δικαιολογήσει την έναρξη λειτουργίας του.

2. Σήμερα, το 98% του συνόλου των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) της Αττικής οδηγούνται στη Δυτική Αττική. Από αυτά, το 95,5% οδηγείται στην εγκατάσταση της Φυλής και το 88% καταλήγει στο χώρο ταφής (ΧΥΤΑ).

Συμφωνείτε ότι πρέπει να υπάρξει αναλογικός επιμερισμός των βαρών της διαχείρισης των απορριμμάτων -με χωροταξικά και πληθυσμιακά κριτήρια; Αν ναι, συμφωνείτε με τη δημιουργία αποκεντρωμένων υποδομών διαχείρισης των υπολειμματικών σύμμεικτων απορριμμάτων και νέων χώρων υγειονομικής ταφής του υπολείμματος (ΧΥΤΥ) της επεξεργασίας;

Η συζήτηση για οποιοδήποτε επιμερισμό των βαρών της διαχείρισης των απορριμμάτων δεν μπορεί να γίνει σε αποσύνδεση με τον τρόπο διαχείρισης. Είμαστε κάθετα αντίθετοι στην επικέντρωση της συζήτησης σε μια χωροταξική αποκέντρωση της διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων. Δηλαδή, είμαστε κάθετα αντίθετοι στη συνέχιση της ίδιας διαχείρισης,  που θα καταστρέφει περισσότερες περιοχές – δημιουργώντας περισσότερες “μικρές Φυλές” - και θα τη λυμαίνονται και θα κερδοσκοπούν περισσότεροι ή και οι ίδιοι οικονομικά ισχυροί παράγοντες αδιαφορώντας και ωθώντας στην ανθρώπινη και την περιβαλλοντική καταστροφή.

Όσον αφορά τους ΧΥΤΥ, επιστημονικά πρόκειται για μια διαφορετική κατασκευή και λειτουργία από τους ΧΥΤΑ. Προφανώς και πρέπει να υπάρξουν ΧΥΤΥ, όταν όμως θα έχουμε και το υλικό που επεξεργάζεται ο ΧΥΤΥ, που είναι το υπόλειμμα. Με βάση και τα στοιχεία του συνεδρίου σας, αλλά και τα στοιχεία που έχουμε και εμείς στη διάθεσή μας, στην Αττική δεν έχουμε υπόλειμμα. Και για να το αποκτήσουμε θεωρούμε ότι χρειάζεται το πλαίσιο δράσης, που σας αναπτύσσουμε στις απαντήσεις μας με την πρότασή μας για τη διαχείριση των απορριμμάτων.

Επομένως, επιβάλλεται να διαμορφωθεί ένα εναλλακτικό ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων, αποκλειστικά με δημόσιο χαρακτήρα, δημόσια χρηματοδότηση και υποδομές όπου το βασικό κριτήριο θα είναι η προστασία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος και όχι το ιδιωτικό κέρδος. Αυτά είναι οι προϋποθέσεις για την ανατροπή του παρόντος μοντέλου διαχείρισης, που υλοποιείται μέσω των πολιτικών των εκάστοτε κυβερνήσεων, της Περιφέρειας Αττικής και των Δήμων, και η αντικατάστασή του με ολοκληρωμένο σύστημα διαλογής – ανακύκλωσης - επαναχρησιμοποίησης που θα έχει οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος. Σημαντική παράμετρος εδώ είναι και η αποδόμηση του μοντέλου κατανάλωσης ώστε να επιτευχθεί η δραστική μείωση των σκουπιδιών που παράγονται.

Ούτε θάψιμο, ούτε κάψιμο! Εξοικονόμηση φυσικών και ενεργειακών πόρων, με  μείωση των απορριμμάτων, αλλαγή της σύνθεσής τους - με πρώτο μέτρο την απαγόρευση του πλαστικού στις συσκευασίες - διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, κομποστοποίηση και επαναχρησιμοποίηση. Θεωρούμε ότι αυτό είναι τεχνολογικά εφικτό  σε συντριπτικό ποσοστό, με την προϋπόθεση γενναίων πολιτικών αποφάσεων κόντρα στην καπιταλιστική και εμπορευματική λογική.

Η  δημιουργία αποκεντρωμένων υποδομών διαχείρισης απορριμμάτων είναι αναγκαία, ενταγμένη σε ένα συνολικό σχέδιο με απολύτως σαφείς και διακριτούς ρόλους - χαρακτήρα δραστηριοτήτων. Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης πρότασής μας για ένα τέτοιο σχέδιο διαχείρισης περιλαμβάνεται :

- Νέος σχεδιασμός σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής που να συνδυάζει την τοπική διαχείριση με την  παράλληλη εξασφάλιση υποδομών σε δημοτικό, διαδημοτικό και Περιφερειακό επίπεδο. Η τοπική διαχείριση χωρίς υποδομές και πόρους μέσω του ΠΕΣΔΑ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποδείχτηκε κενό γράμμα, αλλά και δικαιολογία επιβολής προστίμων σε Δήμους και δημότες - επιβολή της λεγόμενης «Περιβαλλοντικής Εισφοράς». Παράλληλα, είναι φανερό πως χωρίς μια δημοκρατικά αποκεντρωμένη λειτουργία, οι εκάστοτε κυβερνήσεις παρουσιάζουν υποκριτικά ως αναγκαίες και μάλιστα …επείγουσες, μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων τύπου Φυλής. Αυτές, δεν έχουν κανένα θετικό αποτέλεσμα, αυξάνουν την κερδοσκοπία των εργολάβων - με την κατασκευή και λειτουργίας τους - επιβαρύνουν δραματικά τη ζωή των κατοίκων των γειτονικών περιοχών, είναι πανάκριβες και το κόστος το επιβαρύνονται οι πολίτες, μολύνουν το περιβάλλον με τις τεράστιες ποσότητες που τελικά θάβονται, αφού όπως και τα δικά σας στοιχεία δείχνουν η ανακύκλωση στο ΕΜΑΚ1 είναι περίπου 2% ενώ και η μεταφορά των ΑΣΑ σε αυτές τις μονάδες αποτελεί παράγοντα σημαντικής περιβαλλοντικής ρύπανσης.

- Απαραίτητες προϋποθέσεις για τα παραπάνω, είναι η κεντρική πολιτική βούληση, που θα αλλάξει τη νομοθεσία των συσκευασιών, θα οργανώσει αποκλειστικά δημόσιο φορέα για την ανακύκλωση (καταργήσει της ΕΕΑΑ ΑΕ με εθνικοποίηση της, κοινοινωνικοποίηση όλων των περιουσιακών της στοιχείων υπέρ της δημόσιας επιχείρησης ανακύκλωσης), θα αναδιοργανώσει πλήρως τον ΕΟΑΝ ώστε να γίνει βήμα τεχνογνωσίας για τους δήμους και τις περιφέρειες, ώστε να βοηθηθεί ουσιαστικά ο στόχος της δημόσιας διαχείρισης.

3. Το ισχύον Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) ορίζει ότι: «Μέθοδοι θερμικής ανάκτησης ενέργειας δευτερογενών στερεών καυσίμων, όπως η καύση, η αεριοποίηση, η πυρόλυση, η αεριοποίηση Plasma κ.ά. θεωρούνται διεργασίες υψηλής περιβαλλοντικής όχλησης και βάσει της αρχής της προφύλαξης δεν ενδείκνυνται από τον παρόντα σχεδιασμό. Ως εκ τούτου, τεχνικές που παράγουν RDF/SRF δεν ενδείκνυνται για την επεξεργασία των απορριμμάτων καθότι απομακρύνουν υλικά που πρέπει να οδεύουν προς ανακύκλωση».

Πώς αντιμετωπίζετε την προσπάθεια επαναφοράς στο προσκήνιο και υιοθέτησης πρακτικών καύσης των απορριμμάτων; Ποιες νομίζετε ότι θα είναι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στο τελικό κόστος των υπηρεσιών διαχείρισης των απορριμμάτων;

Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τις λύσεις καύσης των ΑΣΑ, ακόμη και ως προσωρινό μέτρο σε τσιμεντοβιομηχανίες ή άλλες εγκαταστάσεις. Πρόκειται για «λύση» με βλαπτική μακροχρόνια επίδραση στην υγεία των κατοίκων, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και  πολλούς κινδύνους ατυχημάτων. Ο μόνος λόγος για τον οποίο προωθείται είναι αποκλειστικά η μείωση του ενεργειακού κόστους κάποιων βιομηχανιών. Για το σκοπό αυτό, γίνεται αξιοποίηση της γνωστής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κατατάσσει  RDF και SRF (που προκύπτουν από τη λειτουργία μονάδων τύπου ΕΜΑΚ Φυλής) και την ενέργεια από την καύση τους στις ΑΠΕ. Δηλαδή,  σκοπός  είναι το κέρδος κάποιων επιχειρηματιών, ενώ  ολόκληρες τοπικές κοινωνίες εκτίθενται ακόμη περισσότερο σε σοβαρούς κινδύνους!

Η σχετική αναφορά από το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) περί αποφυγής της καύσης, είναι υποκριτική και δεν συνάδει με την πραγματική πολιτική που προωθεί η κυβέρνηση και οι περιφερειακές αρχές όλων των πολιτικών αποχρώσεων σε όλη τη χώρα. Ακυρώνουν οποιαδήποτε πραγματική παρέμβαση για μια άλλη διαχείριση με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και δρομολογούν την ΚΑΥΣΗ, καθώς είναι συνεχώς αυξανόμενος ο όγκος των απορριμμάτων, που οδηγείται για καύση στις τσιμεντοβιομηχανίες.

Το κίνημα οφείλει να ιεραρχήσει τον αγώνα του ενάντια στην καύση των απορριμμάτων και θεωρούμε ελπιδοφόρο τον αγώνα που είναι σε εξέλιξη στο Βόλο ενάντια στην καύση των απορριμμάτων στην ΑΓΕΤ, που συσπείρωσε πολύ μεγάλο κομμάτι του λαού της περιοχής. Ενεργή ήταν η συμμετοχή της Αντικαπιταλιστικής Περιφερειακής κίνησης στη Θεσσαλία. Γενικότερα, ως Αντικαπιταλιστικό ρεύμα δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις για την στήριξη στην πράξη αυτού του αγώνα.

4. Κατά γενική ομολογία, τα τοπικά (δημοτικά) σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων (ΤΟΣΔΑ) παραμένουν ανεφάρμοστα. Ιδιαίτερα σε ό, τι αφορά τοπικές δημοτικές υποδομές προδιαλογής υλικών (ανακυκλώσιμων, οργανικών), οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για την επίτευξη των υψηλών στόχων (53%, για την Αττική) προδιαλογής, μέχρι το 2020.

Σε ποιους παράγοντες αποδίδετε τη μη εφαρμογή των τοπικών σχεδίων και τι θεωρείτε απαραίτητο για να υπάρξει μια ριζική αντιστροφή του φαινομένου;

Οι εξαγγελίες για τοπικά σχέδια στους δήμους, χωρίς την αναγκαία χρηματοδότηση και χωρίς την ανάληψη της ευθύνης από την Περιφέρεια και την κυβέρνηση σε ό, τι αφορά τη διαμόρφωση υποδομών υποδοχής και επεξεργασίας των υλικών, αποτελούν σχέδια επί χάρτου. Πρόκειται για μεταφορά της ευθύνης στους Δήμους χωρίς κανένα σχεδιασμό και ενώ δεν παρέχονται στην ουσία τα εργαλεία  για την ανάπτυξη οποιαδήποτε δράσης.

Η δημιουργία ξεχωριστών ρευμάτων για τις συσκευασίες του ως τώρα «μπλε κάδου» καθώς και χωριστού ρεύματος οργανικών/βιοαποβλήτων («καφέ κάδος»), απαιτούν πρόσθετες δαπάνες συλλογής από τους δήμους, περισσότερο, μόνιμο και εκπαιδευμένο προσωπικό, που είναι ζητήματα που δεν αντιμετωπίζονται ως τώρα.

Απαιτείται  η λειτουργία περισσότερων και νέου τύπου ΚΔΑΥ (με δυνατότητα υποδοχής περισσότερων του ενός ρεύματος συσκευασιών, που να κάνει εφικτό τον διαχωρισμό υπολειμματικών προϊόντων από τα υλικά, ώστε αυτά να μπορούν να προωθηθούν περαιτέρω για ανακύκλωση. Τα ΚΔΑΥ αυτά πρέπει να δημιουργηθούν σε αποκεντρωμένη και διαδημοτική βάση, με κατάλληλη χωροθέτηση και τους αναγκαίους περιβαλλοντικούς όρους.

Απαιτείται επίσης, κατά τον ίδιο τρόπο, η άμεση προώθηση κατασκευής δικτύου Μονάδων Επεξεργασίας των Βιοαποβλήτων (οργανικών), με στόχο την παραγωγή compost κατάλληλου ως εδαφοβελτιωτικού υλικού (οργανικό λίπασμα) και όχι απλά ως υλικού για μπαζώματα στη Φυλή.

Όπως έχει δείξει και η ως τώρα πείρα, χωρίς τις παραπάνω προϋποθέσεις, ακόμη και εκεί όπου οργανώθηκαν χωριστές συλλογές υλικών συσκευασίας σε Δήμους της Αττικής, τα υλικά οδηγήθηκαν στα ίδια γνωστά ΚΔΑΥ που είναι φτιαγμένα να υποδέχονται ένα ενιαίο ρεύμα συσκευασιών, με αποτέλεσμα –και πάλι- το 50% των συλλεγόμενων υλικών να  καταλήγουν στη Φυλή.

Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν για την εγκατάσταση του ΕΜΑΚ Φυλής. Ενώ υποτίθεται πως υποδέχεται πράσινο ρεύμα (επί Δούρου δρομολογήθηκε και η υποδοχή και μπλε ρεύματος από Δήμους Αττικής!), πάνω από το 95% των υλικών που εξάγονται από  την εγκατάσταση καταλήγουν στη Φυλή, είτε ως υπόλειμμα, είτε ως Compost κακής ποιότητας για επιχώσεις!

Καθοριστική αιτία επομένως για την αποτυχία της δήθεν «τοπικής διαχείρισης» του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η βασική αρχή της, ότι το ιδιωτικό κεφάλαιο πρέπει να καθορίζει τη διαχείριση με σκοπό το κέρδος, η δε Περιφερειακή και Κεντρική διοίκηση να αποφεύγει την αναγκαία χρηματοδότηση. Μάλιστα η Περιφέρεια έχει χρηματοδοτήσει με εκατοντάδες εκατομμύρια άλλα έργα – πολλά από αυτά αμφίβολης αξίας για το κοινωνικό σύνολο – ενώ δεν διέθεσε την παραμικρή χρηματοδότηση για τη διαχείριση των απορριμμάτων.

Αν δεν υπάρξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα όπου ο κεντρικός σχεδιασμός και οι δημόσιες υποδομές θα συνδυάζονται με την τοπική δραστηριότητα των Δήμων σε ένα ενιαίο σχέδιο, δεν πρόκειται οι τοπικές δράσεις να έχουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα στην κατεύθυνση της αλλαγής της συνολικής εικόνας στη διαχείριση των απορριμμάτων. Θα παραμένουν απλά χρήσιμες ως ενδεικτικές - εναλλακτικές δράσεις κάποιων Δημάρχων.

5. Θεσμικοί παράγοντες (κυβερνητικά και αυτοδιοικητικά στελέχη) και επιχειρηματικά συμφέροντα προωθούν τη λογική της εκχώρησης -συνολικής ή μερικής- των υπηρεσιών διαχείρισης των απορριμμάτων στον ιδιωτικό τομέα.

Ποια είναι η δική σας θέση; Συμφωνείτε ότι πρέπει να διασφαλιστεί η δημόσια – κοινωνική διαχείριση των απορριμμάτων; Αν ναι, με ποιο τρόπο;

Κατά τη γνώμη μας, ο δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της διαχείρισης των ΑΣΑ, με κριτήριο το δημόσιο κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος, είναι ο μόνος  αποτελεσματικός δρόμος, καθώς οι ιδιώτες επιχειρηματίες εκ των πραγμάτων περιορίζουν τη δράση τους σε τομείς και υλικά που αποδίδουν κέρδος και ευελιξία στην επιχειρηματική τους δράση. (παραγωγή/μεταποίηση, εμπόριο υλικών κ.λ.π).

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το ενδιαφέρον των επιχειρηματικών ομίλων, αλλά και μικρότερων επιχειρήσεων του κλάδου, εστιάζεται στην ανάκτηση (ανακύκλωση) υλικών συσκευασιών και μάλιστα όσων έχουν εμπορική αξία (πχ χαρτί), ενώ άλλων όχι (πχ γυαλί, τετραπάκ κλπ) και για εκείνα τα χρονικά διαστήματα που οι τιμές είναι υψηλές, ενώ σε περιόδους χαμηλών τιμών αφήνουν τα υλικά να περνούν στο υπόλειμμα για να καταλήγουν και πάλι στη Φυλή.

Ακόμη και την επεξεργασία ΑΣΑ για παραγωγή Compost σε καλής ποιότητας λίπασμα την αποφεύγουν, καθώς την αντιμετωπίζουν επίσης με όρους απόδοσης επένδυσης αλλά και ευλυγισίας παραγωγής, προτιμώντας όχι μονάδες προσανατολισμένες στα οικιακά απόβλητα, αλλά άλλες με συνδυασμό άλλων υλικών τα οποία εισάγουν.    

Ανεπιφύλακτα ΝΑΙ λοιπόν  σε μια αποκλειστικά δημόσια διαχείριση.

Παραθέτουμε την πρόταση μας:

·         Νέος σχεδιασμός σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής που να συνδυάζει την τοπική διαχείριση με την  παράλληλη εξασφάλιση υποδομών σε δημοτικό, διαδημοτικό και Περιφερειακό επίπεδο.  Η τοπική διαχείριση χωρίς υποδομές και πόρους (μέσω του ΠΕΣΔΑ της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) αποδείχτηκε κενό γράμμα, αλλά και  η έλλειψή της, δικαιολογία επιβολής προστίμων σε Δήμους και δημότες (Περιβαλλοντική Εισφορά). Παράλληλα, είναι φανερό, πως χωρίς μια δημοκρατικά αποκεντρωμένη λειτουργία, οι εκάστοτε κυβερνήσεις παρουσιάζουν υποκριτικά ως αναγκαίες τις Μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτου υλικού τύπου Φυλής. Αυτές, δεν έχουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα εκτός της κερδοσκοπίας των εργολάβων κατασκευής και λειτουργίας τους, επιβαρύνουν δραματικά τη ζωή στους κατοίκους των γειτονικών περιοχών, είναι πανάκριβες και το κόστος το επιβαρύνονται οι πολίτες,  μολύνουν το περιβάλλον με τις τεράστιες ποσότητες που τελικά θάβονται, ενώ και η μεταφορά των ΑΣΑ σε αυτές αποτελεί παράγοντα σημαντικής περιβαλλοντικής ρύπανσης. Με βάση τα παραπάνω είμαστε υπέρ του κλεισίματος των εγκαταστάσεων της Φυλής και την ακύρωση της κατασκευής ανάλογων στο Γραμματικό ή αλλού.

·         Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε την ανάπτυξη διαλογής στην πηγή, με άμεση δημιουργία χωριστού ρεύματος οργανικού κλάσματος (βιοαποβλήτων) που αποτελεί περίπου 45% του συνόλου των ΑΣΑ, και τουλάχιστον τριών ή/και τεσσάρων διακριτών ρευμάτων για τα υλικά συσκευασίας (Χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικό).

·         Η δημιουργία αυτών των ρευμάτων απαιτεί οργάνωση διαφορετικών  συστημάτων συλλογής των Δήμων. Η συλλογή πρέπει να μείνει στην ευθύνη των Δήμων,  να αναβαθμιστεί με προσλήψεις και εκπαίδευση μόνιμου προσωπικού, με εξασφάλιση αξιοπρεπών αποδοχών και ασφαλών συνθηκών εργασίας.

·         Η διαλογή και επεξεργασία των υλικών των ρευμάτων, προϋποθέτει την άμεση δρομολόγηση κατασκευής  δικτύου αρκετών μικρής κλίμακας  ΚΔΑΥ (για υλικά συσκευασίας και έντυπο χαρτί), Μονάδων Επεξεργασίας βιοαποβλήτων (κομποστοποίηση), και άλλων Κέντρων Ανακύκλωσης (για πολλές κατηγορίες υλικών που τώρα διαχειρίζονται άλλα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης). Οι εγκαταστάσεις αυτές πρέπει να γίνουν ανά ομάδες Δήμων, με κατάλληλη χωροθέτηση, ώστε να εξυπηρετούνται όλοι οι Δήμοι, περιαστικοί και μη.

·         Σε επίπεδο χώρας και με σημαντικό μερίδιο ευθύνης στην Περιφέρεια Αττικής, μέσω δημόσιας επένδυσης πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της καθαυτό ανακύκλωσης των υλικών (αναγέννηση για νέες παραγωγές), ειδικά για πλαστικό (όσο υπάρχει), γυαλί  και χαρτί. Τώρα τα υλικά εξάγονται σε άλλες χώρες με κόστος και με τεράστια οικολογικό αποτύπωμα.

·         Η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων πρέπει να γίνει με θέσπιση αυστηρών περιβαλλοντικών όρων και η κατασκευή τους να αξιοποιεί τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες έτσι ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε περιβαλλοντική επιβάρυνση, αλλά και να βελτιώνονται οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας των εργαζόμενων.

·         Οι πόροι για τη συνολική διαχείριση των ΑΣΑ, ανάλογα με διακριτές λειτουργίες Δημόσιου φορέα ανακύκλωσης, Περιφερειών και Δήμων, πρέπει να καλύπτονται από αυτοτελείς δημόσιους πόρους (με ανατροπή ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και αιματηρών πλεονασμάτων!) και από την απόδοση των τελών ανακύκλωσης, που τώρα πληρώνουν παραγωγοί και έμποροι στα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης.

·         Διεκδικούμε μείωση των δημοτικών τελών για την ανακύκλωση και απαλλαγή από αυτές για τα νοικοκυριά φτωχών εργαζομένων, ανέργων και υποβαθμισμένων σήμερα περιοχών, ειδικά στη Δυτική Αττική.

·         Αυστηρός διαχωρισμός διαχείρισης οικιακών ΑΣΑ και βιομηχανικών και εμπορικών αποβλήτων. Επιχειρήσεις και μικρές βιοτεχνίες εντός και εκτός του ιστού των πόλεων, πρέπει να έχουν την υποχρέωση του κόστους και της διαχείρισης των αποβλήτων τους.

·         Θεωρούμε ότι ένας συνολικός σχεδιασμός και εφαρμογή στην παραπάνω κατεύθυνση, μπορεί να εξασφαλίσει την διαχείριση στην κατεύθυνση ανακύκλωσης, ανάκτησης, κομποστοποίησης, επαναχρησιμοποίησης, έως και στο 85-90% των ΑΣΑ προοδευτικά και σε ορίζοντα 3 χρόνων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πως και μόνο η δημιουργία χωριστού ρεύματος βιοαποβλήτων (οργανικών) καθολικά, μαζί και με τη δημιουργία των μονάδων επεξεργασίας, μπορεί να επιλύσει εντός ενός χρόνου το  πρόβλημα με πάνω από το 50% των ποσοτήτων, καθώς από τη μια τα απόβλητα αποτελούν μεγάλο ποσοστό και από την άλλη η απομάκρυνσή τους από τα άλλα υλικά θα διευκολύνει τη διαχείριση των υπολοίπων.

·         Ειδικές κατηγορίες επικίνδυνων αποβλήτων, πρέπει να αντιμετωπίζονται ανάλογα με την περίπτωση με σχεδιασμό σε εθνικό επίπεδο και σε ειδικές εγκαταστάσεις με αυστηρές προδιαγραφές

·         Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τις λύσεις καύσης των ΑΣΑ, ακόμη και ως προσωρινό μέτρο σε τσιμεντοβιομηχανίες ή άλλες εγκαταστάσεις. Πρόκειται για «λύση» με βλαπτική μακροχρόνια επίδραση στην υγεία των κατοίκων, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και  κινδύνους ατυχημάτων. Ο μόνος λόγος για τον οποίο προωθείται είναι αποκλειστικά η μείωση του ενεργειακού κόστους κάποιων βιομηχανιών. Δηλαδή, με σκοπό το κέρδος κάποιων, ολόκληρες τοπικές κοινωνίες εκτίθενται σε σοβαρούς κινδύνους!

Απαντήσεις της περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου

Απαντήσεις της περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου, στις ερωτήσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων στις υποψήφιες παρατάξεις για την Περιφέρεια Αττικής και το Δήμο της Αθήνας

1.    Η περιοχή Α. Λιοσίων - Φυλής υποδέχεται, για 50 χρόνια σχεδόν, τα απορρίμματα της Αττικής. Στην παλιά χωματερή και στο ΧΥΤΑ έχουν ταφεί πάνω από 150 εκατομμύρια τόνοι και έχουν χαρακτηριστεί -από την επιτροπή αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου- «μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου για τις 3 επόμενες γενιές».  Η χωρητικότητα του ΧΥΤΑ Φυλής εξαντλείται τους πρώτους μήνες του 2020.

Συμφωνείτε με το αίτημα να μη γίνει καμία νέα επέκταση του ΧΥΤΑ και να κλείσει άμεσα η εγκατάσταση της Φυλής;

Η σημερινή διοίκηση έχει αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο της διαχείρισης των απορριμμάτων που θα έπρεπε να είχε αλλάξει τουλάχιστον δέκα χρόνια πριν. Πλέον το νέο Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης των Αποβλήτων της Αττικής, προωθεί την εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας, της αποκέντρωσης, της εγγύτητας, της ανακύκλωσης. Θέτει στόχο την  ανακύκλωση στην πηγή 50% ενώ το υπόλοιπο, σε συνεργασία με τους δήμους, θα οδηγείται  για επεξεργασία, στο πλαίσιο δίκαιης χωροταξικής κατανομής, σε μικρής δυναμικότητας αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις, με ταυτόχρονη αξιοποίηση ανενεργών λατομείων.  Με τον προηγούμενο ΠΕΣΔΑ, η πρόβλεψη για ανακύκλωση στην πηγή ήταν σχεδόν μηδενική, οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις είχαν διπλάσια δυναμικότητα (και προφανώς υπερδιπλάσιο κόστος) και η χωροθέτηση τους περιοριζόταν σε 3 μόνο θέσεις (Φυλή, Γραμματικό, Κερατέα). Πλέον η Αττική διαθέτει έναν ΠΕΣΔΑ φιλικό στο περιβάλλον, με έμφαση στην ανακύκλωση στην πηγή και με σαφώς μικρότερο προϋπολογισμό για την κατασκευή των έργων σε σχέση με τον προηγούμενο σχεδιασμό.

Σύμφωνα με το νέο Περιφερειακό σχεδιασμό  περίπου το 52% των ΑΣΑ τα διαχειρίζονται οι  Δήμοι (ανάκτηση από διαλογή στην πηγή)  σύμφωνα με τα τοπικά τους σχέδια ενώ το υπόλοιπο 48% πρόκειται να προωθείται για περαιτέρω επεξεργασία σε μικρής κλίμακας Μονάδες Επεξεργασίας (ΜΕΑ – ΜΕΒΑ) από όπου θα προκύπτει μια επιπλέον ανάκτηση της τάξεως του 26% πριν καταλήξει για διάθεση το εναπομείναν 22%  στους τρεις ΧΥΤΥ:

·      Δ. Αττικής (275.000 tn/έτος)

·      Ν. Αττικής (115.000 tn/έτος) και

·      Β.Α.  Αττικής (23.000 tn/έτος)

που προβλέπονται από τον ΠΕΣΔΑ. Ο  νέος Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων δεν προβλέπει κανένα έργο επέκτασης στον ήδη υπάρχον ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων.

2.    Σήμερα, το 98% του συνόλου των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) της Αττικής οδηγούνται στηΔυτική Αττική. Από αυτά, το 95,5% οδηγείται στην εγκατάσταση της Φυλής και το 88% καταλήγει στο χώρο ταφής (ΧΥΤΑ).

Συμφωνείτε ότι πρέπει να υπάρξει αναλογικός επιμερισμός των βαρών της διαχείρισης των απορριμμάτων -με χωροταξικά και πληθυσμιακά κριτήρια; Αν ναι, συμφωνείτε με τη δημιουργία αποκεντρωμένων υποδομών διαχείρισης των υπολειμματικών σύμμεικτων απορριμμάτων και νέων χώρων υγειονομικής ταφής του υπολείμματος (ΧΥΤΥ) της επεξεργασίας;  

Ο εγκεκριμένος από τον Δεκέμβριο του 2016 ΠΕΣΔΑ είναι δομημένος στο πνεύμα της ερώτησής σας, καθώς στοχεύει σε μία δίκαιη χωροταξικά κατανομή της ευθύνης διαχείρισης των απορριμμάτων. Είναι η πρώτη φορά που Περιφερειακός Σχεδιασμός λαμβάνει υπόψη του τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, της Διαλογής στην Πηγή, της μείωσης του όγκου, της ανακύκλωσης, της επανάχρησης, της κομποστοποίησης, στην κατεύθυνση μιας οικονομικά και οικολογικά δίκαιης και βιώσιμης πολιτικής διαχείρισης.

3.    Το ισχύον Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) ορίζει ότι: «Μέθοδοι θερμικής ανάκτησης ενέργειας δευτερογενών στερεών καυσίμων, όπως η καύση, η αεριοποίηση, η πυρόλυση, η αεριοποίηση Plasma κ.ά. θεωρούνται διεργασίες υψηλής περιβαλλοντικής όχλησης και βάσει της αρχής της προφύλαξης δεν ενδείκνυνται από τον παρόντα σχεδιασμό. Ως εκ τούτου, τεχνικές που παράγουν RDF/SRF δεν ενδείκνυνται για την επεξεργασία των απορριμμάτων καθότι απομακρύνουν υλικά που πρέπει να οδεύουν προς ανακύκλωση».

Πώς αντιμετωπίζετε την προσπάθεια επαναφοράς στο προσκήνιο και υιοθέτησης πρακτικών καύσης των απορριμμάτων; Ποιες νομίζετε ότι θα είναι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στο τελικό κόστος των υπηρεσιών διαχείρισης των απορριμμάτων;

Σύμφωνα με τον Εθνικό Σχεδιασμό (ΕΣΔΑ), η καύση δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των αποδεκτών πρακτικών. Ο εγκεκριμένος Περιφερειακός Σχεδιασμός είναι πλήρως ευθυγραμμισμένος με τον ΕΣΔΑ.

4.    Κατά γενική ομολογία, τα τοπικά (δημοτικά) σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων (ΤΟΣΔΑ) παραμένουν ανεφάρμοστα. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τοπικές δημοτικές υποδομές προδιαλογής υλικών (ανακυκλώσιμων, οργανικών), οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για την επίτευξη των υψηλών στόχων (53%, για την Αττική) προδιαλογής, μέχρι το 2020.

Σε ποιους παράγοντες αποδίδετε τη μη εφαρμογή των τοπικών σχεδίων και τι θεωρείτε απαραίτητο για να υπάρξει μια ριζική αντιστροφή του φαινομένου;

Το στοίχημα της αλλαγής στην πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων, κερδίζεται μόνο με την προϋπόθεση της αλλαγής των νοοτροπιών. Είναι μια μάχη που κερδίζεται καταρχήν στο μυαλό των πολιτών. Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται συστράτευση και των δύο βαθμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Προς το παρόν, παρά το γεγονός ότι η Περιφέρεια Αττικής έχει προσφέρει κάθε αρωγή και στήριξη στους Δήμους (π.χ. για την εκπόνηση των Τοπικών τους Σχεδίων Διαχείρισης, συνεργασία με Δήμους για το Πρόγραμμα Ανακύκλωσης Χαρτιού “Έλα στον Κύκλο μας”, κ.α.), οι τελευταία, στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν ενεργοποιούνται στην κατεύθυνση αλλαγής νοοτροπίας και πολιτικής διαχείρισης των απορριμμάτων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος των Δημων για τη χωριστή συλλογή κλαδεμάτων, παρά τις επανειλημμένες αποφάσεις της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ, καθώς µε την υπ’ αρ. 350/16 απόφαση της Ε.Ε από την 1η Οκτωβρίου του 2016, οι Δήμοι έπρεπε να οδηγούν τα καθαρά κλαδοδέματα ατελώς στο ΕΜΑΚ προκειμένου αυτά να μετατραπούν σε εδαφοβελτιωτικό εδάφους (λίπασμα) και να µην οδηγούνται στον ΧΥΤΑ µε όλες τις αρνητικές επιπτώσεις.

Γενικότερα, οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την εφαρμογή ή μη ενός Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων εντοπίζονται στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική κατάσταση που βρίσκεται ο εκάστοτε Δήμος.

Συγκεκριμένα παρατηρείται κυρίως:

1.    Έλλειψη πολιτικής βούλησης των διοικήσεων των Δήμων για την λήψη των ανάλογων αποφάσεων, καθώς το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων δεν θεωρείται ότι αποφέρει εκλογικά οφέλη.

2.    Έλλειψη οικονομικών πόρων για την ανάπτυξη υποδομών.

3.    Κοινωνικές αντιδράσεις - Κοινωνική δυσπιστία για τις ενέργειες του κράτους – δικαιολογημένες απόλυτα λόγω των πεπραγμένων των προηγούμενων διοικήσεων και της γενικευμένης απαξίωσης της πολιτικής.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω και θεωρώντας ως αδιαμφησβήτητο  ότι όλες οι ριζικές αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν προέλθει από την βάση προς την κορυφή,  θεωρούμε ότι η ενεργοποίηση των πολιτών αποτελεί την λύση που θα επιφέρει την ριζική αναστροφή της υπάρχουσας κατάστασης. Θα είναι ο παράγοντας που θα υποχρεώσει τις διοικήσεις να αλλάξουν ρότα.

Συγκεκριμένα, απαιτείται η ανάπτυξη συντονισμένων ενεργειών και σχεδίου από την Κεντρική Διοίκηση του Κράτους για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των πολιτών, οι οποίοι με την σειρά τους θα ασκήσουν πιέσεις προς την πολιτική ηγεσία του εκάστοτε φορέα προκειμένου να καμφθεί η πολιτική αδράνεια. Οι ενέργειες αυτές θα επιφέρουν με την σειρά τους την ανακατεύθυνση των  ανάλογων οικονομικών πόρων προς την ανάπτυξη υποδομών για την εφαρμογή των ΤΣΔΑ.

5.    Θεσμικοί παράγοντες (κυβερνητικά και αυτοδιοικητικά στελέχη) και επιχειρηματικά συμφέροντα προωθούν τη λογική της εκχώρησης -συνολικής ή μερικής- των υπηρεσιών διαχείρισης των απορριμμάτων στον ιδιωτικό τομέα.

Ποια είναι η δική σας θέση;  Συμφωνείτε ότι πρέπει να διασφαλιστεί η δημόσια – κοινωνική διαχείριση των απορριμμάτων;  Αν ναι, με ποιο τρόπο;

Ο εγκεκριμένος ΠΕΣΔΑ αποτυπώνει εμπράκτως την άποψή μας, η οποία εναρμονίζεται πλήρως με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και της ανακύκλωσης, της αποκέντρωσης, της εγγύτητας, στο πλαίσιο μιας νέας, οικονομικά και κοινωνικά, δίκαιης και βιώσιμης διαχείρισης των απορριμμάτων, με διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα. Γιατί η δημόσια υγεία και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν πρωταρχικό μας μέλημα. Επίσης ο δημόσιος χαρακτήρας δεν επιφέρει επιπλέον οικονομική επιβάρυνση στον δημότη.

Και μια τελευταία παρατήρηση αναφορικά με το έργο που έχει υλοποιήσει η Περιφέρεια Αττικής επιλύοντας το χρόνιο πρόβλημα των υγρών αποβλήτων της Αττικής. Συγκεκριμένα η Περιφέρεια, μέσω του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος και του ΕΣΠΑ, χρηματοδοτεί τα κρίσιμα έργα που έπρεπε να είχαν γίνει πριν από χρόνια, λύνοντας το χρόνιο πρόβλημα των υγρών αποβλήτων της Ανατολικής Αττικής.

Χρηματοδοτούνται έργα αποχέτευσης στα Γλυκά Νερά, προϋπολογισμού 22 εκατομμυρίων (το έργο ξεκινά σε έναν μήνα), στην Παλλήνη, προϋπολογισμού 58 εκατομμυρίων (το έργο έχει ήδη δημοπρατηθεί), στη Ραφήνα, προϋπολογισμού 240 εκατομμυρίων, και στον Μαραθώνα, προϋπολογισμού 120 εκατομμυρίων (το έργο είναι σε φάση δημοπράτησης). Πρόκειται συνολικά για έργα προϋπολογισμού 450 εκατομμυρίων.

Απάντηση του υποψήφιου Δημάρχου Αθηναίων Γιάννη Τσιρώνη

Απαντήσεις του υποψήφιου Γιάννη Τσιρώνη στις ερωτήσεις που υποβάλαμε  για τη διαχείριση των απορριμμάτων στις υποψήφιες παρατάξεις για την Περιφέρεια Αττικής και το Δήμο της Αθήνας

1.    Η περιοχή Α. Λιοσίων - Φυλής υποδέχεται, για 50 χρόνια σχεδόν, τα απορρίμματα της Αττικής. Στην παλιά χωματερή και στο ΧΥΤΑ έχουν ταφεί πάνω από 150 εκατομμύρια τόνοι και έχουν χαρακτηριστεί -από την επιτροπή αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου- «μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου για τις 3 επόμενες γενιές».  Η χωρητικότητα του ΧΥΤΑ Φυλής εξαντλείται τους πρώτους μήνες του 2020.

Συμφωνείτε με το αίτημα να μη γίνει καμία νέα επέκταση του ΧΥΤΑ και να κλείσει άμεσα η εγκατάσταση της Φυλής;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αυτονόητη: Η εγκατάσταση της Φυλής πρέπει να κλείσει άμεσα ως ΧΥΤΑ ή και ΧΥΤΥ. Μπορούν να παραμείνουν οι εγκαταστάσεις κομποστοποίησης για καφέ κάδο και πράσινα και να αξιοποιηθούν κάποιες εγκαταστάσεις αποκλειστικά για προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα που δεν θα αφήνουν υπόλειμμα για ταφή.

Η τοπική κοινωνία της Δυτικής Αττικής μπορεί να αποφασίσει εάν επιπροσθέτως θα συνεχίσει να λειτουργεί αποκλειστικά ως ΧΥΤΥ για την Δυτική Αττική ή θα πρέπει να βρεθεί και στην Δυτική Αττική εναλλακτικός χώρος. Ωστόσο το ερώτημα είναι λαθεμένο εάν δεν απαντηθεί πρώτα το πού θα γίνει η διαχείριση των σύμμικτων απορριμμάτων που καταλήγουν σήμερα στην Φυλή. Θα επαναλάβουμε το μοντέλο του Πύργου Ηλείας, όπου απλά μετατράπηκε σε ανεξέλεγκτη χωματερή η ίδια η πόλη, τα σχολεία τα νοσοκομεία, οι πλατείες και οι δρόμοι της; Η εμπειρία από τον Πύργο, την Τρίπολη ή την Κέρκυρα δεν αποδεικνύει ότι εάν η πόλη γίνει χωματερή, οι πολίτες θα αναγκαστούν να μην παράγουν σύμμικτα. Η ανακύκλωση όπως θα αναπτύξω παρακάτω στηρίζεται σε ορθό σχεδιασμό και ενημέρωση και όχι σε ένα περιβαλλοντικό Αρμαγεδδώνα Το σωστό λοιπόν ερώτημα δεν είναι το εάν πρέπει να κλείσει η Φυλή με την αυτονόητη απάντηση ΝΑΙ, αλλά το πώς θα κλείσει η Φυλή.

2.    Σήμερα, το 98% του συνόλου των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) της Αττικής οδηγούνται στηΔυτική Αττική. Από αυτά, το 95,5% οδηγείται στην εγκατάσταση της Φυλής και το 88% καταλήγει στο χώρο ταφής (ΧΥΤΑ).

Συμφωνείτε ότι πρέπει να υπάρξει αναλογικός επιμερισμός των βαρών της διαχείρισης των απορριμμάτων -με χωροταξικά και πληθυσμιακά κριτήρια; Αν ναι, συμφωνείτε με τη δημιουργία αποκεντρωμένων υποδομών διαχείρισης των υπολειμματικών σύμμεικτων απορριμμάτων και νέων χώρων υγειονομικής ταφής του υπολείμματος (ΧΥΤΥ) της επεξεργασίας;

Φυσικά και συμφωνώ, ότι κάθε δήμος ή ενότητα δήμων θα πρέπει να αποφασίσουν με δημοκρατικό διάλογο το πού θα καταλήγουν τα σύμμικτα απορρίμματα τους, εντός των ορίων τους Δυστυχώς ο διάλογος για αυτό το ζήτημα γίνεται πάντα με την λογική «Not in my backyard». Πρόσφατα στην Σαντορίνη αντέδρασα σε μία συνάντηση «προοδευτικού και οικολογικά ευαίσθητού κινήματος», που αντιδρά στην χωροθέτηση ΧΥΤΗ στο Μεγαλοχώρι. Η ένσταση μου είναι ότι και αυτό το κίνημα, όπως και όλα τα άλλα στην Αττική δεν αγωνίζονται για μία χωροθέτηση, αλλά αντιδρούν σε οποιαδήποτε πρόταση, αποφεύγοντας να προτείνουν εναλλακτική. Κινήματα που δεν αντιπροτείνουν άμεσες λύσεις, δεν μπορώ να τα δεχθώ ως προοδευτικά, περιβαλλοντικά ή οικολογικά. Δεν είναι λογικό να συγκρουόμαστε με τα ΜΑΤ στο Τεμπλόνι και την Λευκίμμη, αλλά να ανεχόμαστε το να γίνει η ίδια η Κέρκυρα χωματερή ή να ανεχόμαστε τον παράνομο ΧΑΔΑ της Σαντορίνης 500 μέτρα από την πόλη πάνω στην Καλντέρα!    

3.    Το ισχύον Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) ορίζει ότι: «Μέθοδοι θερμικής ανάκτησης ενέργειας δευτερογενών στερεών καυσίμων, όπως η καύση, η αεριοποίηση, η πυρόλυση, η αεριοποίηση Plasma κ.ά. θεωρούνται διεργασίες υψηλής περιβαλλοντικής όχλησης και βάσει της αρχής της προφύλαξης δεν ενδείκνυνται από τον παρόντα σχεδιασμό. Ως εκ τούτου, τεχνικές που παράγουν RDF/SRF δεν ενδείκνυνται για την επεξεργασία των απορριμμάτων καθότι απομακρύνουν υλικά που πρέπει να οδεύουν προς ανακύκλωση».

Πώς αντιμετωπίζετε την προσπάθεια επαναφοράς στο προσκήνιο και υιοθέτησης πρακτικών καύσης των απορριμμάτων; Ποιες νομίζετε ότι θα είναι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στο τελικό κόστος των υπηρεσιών διαχείρισης των απορριμμάτων;

Υπήρξα ο πολιτικός προϊστάμενος της σύνταξης του ισχύοντος ΕΣΔΑ, οπότε είναι αυτονόητο ότι αγωνίστηκα για την παραπάνω φράση και είμαι περήφανος που επιβλήθηκε στο ΕΣΔΑ. Ωστόσο οφείλω να επισημάνω το τι λέει η παραπάνω φράση, για να αποφύγουμε την παρερμηνεία της. Η φράση επισημαίνει ότι οι μέθοδοι ενεργειακής αξιοποίησης δεν ενδείκνυνται για τα ανακυκλώσιμα υλικά (πλαστικά, χαρτί, βιοαποδομήσιμα). Ωστόσο, ακόμα και εάν η πρόληψη, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση αγγίξει το απόλυτο, πάντα υπάρχει ένα υπόλειμμα που στην ιδανική κατάσταση θα είναι τουλάχιστον 10%. Ένα απλό παράδειγμα είναι ένα κατεστραμμένο αθλητικό παπούτσι με πολλά διαφορετικά συγκολλημένα οργανικά υλικά. Για τέτοια υλικά η ενεργειακή αξιοποίηση προηγείται ως ποιότητα διαχείρισης της ταφής. Με απλά λόγια η περιβαλλοντική όχληση της ταφής είναι μεγαλύτερη από αυτή της ενεργειακής αξιοποίησης.

Αυτό που επιτάσσει λοιπόν το ΕΣΔΑ είναι να προτάσσει στην πυραμίδα διαχείρισης την πρόληψη, την επανάχρηση και την ανακύκλωση σε βάρος της ενεργειακής αξιοποίησης για λόγους περιβαλλοντικούς, αλλά και οικονομικούς, αφού οι μέθοδοι αυτές είναι ακριβές. Δεν προτάσσει όμως την ταφή για το τελικό υπόλειμμα που δεν είναι ποτέ μηδενικό! Ούτε η ταφή είναι οικονομικά πιο συμφέρουσα, αφού η αξία γης που καταστρέφεται για να γίνει ο ΧΥΤΥ ή υποβαθμίζεται επειδή γειτνιάζει με ΧΥΤΥ είναι πολλαπλάσια.

Ενώ λοιπόν έργα ενεργειακής αξιοποίησης συμμίκτων δεν είναι συμβατά με το ΕΣΔΑ, αυτό δεν ισχύει για το υπόλειμμα.

Διαφωνώ λοιπόν με την δαιμονοποίηση του RDF και της χρήσης του στην τσιμεντοβιομηχανία, όπως και των fake news ότι δήθεν η χρήση του προκαλεί έκλυση διοξινών. Ένα υγιές περιβαλλοντικό κίνημα πρέπει να διαδίδει αλήθειες, γιατί η δημοκρατία στηρίζεται στην ορθή ενημέρωση του πολίτη. Οι θερμοκρασίες παραγωγής τσιμέντου αποκλείουν την δημιουργία διοξινών. Η παραγωγή τσιμέντου επιβάλει την χρήση οργανικού υπολείμματος που ενσωματώνεται στο προϊόν. Είναι λοιπόν παράλογο να ανεχόμαστε στην τσιμεντοβιομηχανία την χρήση pet coke που είναι υπόλειμμα πετρελαίου, και την ίδια ώρα να δημιουργούμε ΧΥΤΥ για να θάψουμε το μη ανακυκλώσιμο υπόλειμμα των αστικών αποβλήτων.

4.    Κατά γενική ομολογία, τα τοπικά (δημοτικά) σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων (ΤΟΣΔΑ) παραμένουν ανεφάρμοστα. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τοπικές δημοτικές υποδομές προδιαλογής υλικών (ανακυκλώσιμων, οργανικών), οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για την επίτευξη των υψηλών στόχων (53%, για την Αττική) προδιαλογής, μέχρι το 2020.

Σε ποιους παράγοντες αποδίδετε τη μη εφαρμογή των τοπικών σχεδίων και τι θεωρείτε απαραίτητο για να υπάρξει μια ριζική αντιστροφή του φαινομένου;

Στην έλλειψη πολιτικής βούλησης των δημοτικών αρχών, που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα ΑΣΑ ως κάτι βρώμικο που πρέπει να πληρώσουμε για να το ξεφορτωθούμε. Σε αυτή την έλλειψη βούλησης ας προσθέσουμε και την κεκτημένη ταχύτητα πολιτικών δεσμεύσεων προς εργολάβους. Υπήρξαν έργα προγραμματισμένα όπως το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου αλλά και προφορικές υποσχέσεις. Είτε λοιπόν οι δημοτικοί άρχοντες από άγνοια δεν έχουν εκπονήσει έναν οδικό χάρτη για το πώς θα πάμε από το 13% στο 53%, είτε έχουν κρυφές δεσμεύσεις και προσπαθούν να τις βολέψουν εκβιάζοντας τους δημότες ότι τα σκουπίδια θα μείνουν στους δρόμους. Για παράδειγμα δεν έχουν ακόμα λειτουργήσει τα Κέντρα Εκπαίδευσης Ανακύκλωσης Διαλογής στην Πηγή (ΚΑΕΔΥΣΠ) που προβλέπει το ΕΣΔΑ, που είναι ελαχίστου κόστους και αναγκαία για να ενημερωθούν οι δημότες.

Βαριά ευθύνη έχουν τα ΣΣΕΔ που είχαν μάθει να μετατρέπουν τα αποθεματικά τους σε μισθούς golden boys χωρίς καμία δέσμευση αποτελέσματος.

Υπάρχουν και προκαταλήψεις: Πρόσφατα σε επίσημη σύσκεψη στην περιφέρεια Αττικής άκουσα «κορυφαία» επιστήμονα του χώρου να προτρέπει δημάρχους να κομποστοποιούν μόνο τα πράσινα γιατί η κομποστοποίηση των τροφών …βρωμάει.

Της απάντησα ότι λειτουργώ κομποστοποιητή σπίτι μου και πρέπει να βάλει κάποιος το κεφάλι του μέσα για να ενοχληθεί, αλλά ήταν ο λόγος μου ενάντια στον δικό της. Ας αναλογιστούμε ότι συζήτηση αφορούσε κομποστοποιητή που θα εγκαθίστατο στο ΧΕΥ Κατεχάκη που απέχει εκατοντάδες μέτρα από οποιοδήποτε δομημένο χώρο. Παρ’ όλα αυτά οι δήμαρχοι προτίμησαν να μην ρισκάρουν αντιδράσεις και αποφάσισαν να στέλνουν μόνο πράσινα.

Όλοι όσοι έχουν θέσεις ευθύνης, δυστυχώς κρύβονται πίσω από το μύθευμα της αδιαφορίας των πολιτών. Οι Έλληνες δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Εάν υπάρξει σωστός σχεδιασμός και ενημέρωση θα ανταποκριθούν, ιδιαίτερα εάν τα ανταποδοτικά τέλη ανασχεδιαστούν στην κατεύθυνση πληρώνω όσο πετάω.

5.    Θεσμικοί παράγοντες (κυβερνητικά και αυτοδιοικητικά στελέχη) και επιχειρηματικά συμφέροντα προωθούν τη λογική της εκχώρησης -συνολικής ή μερικής- των υπηρεσιών διαχείρισης των απορριμμάτων στον ιδιωτικό τομέα.

Ποια είναι η δική σας θέση;  Συμφωνείτε ότι πρέπει να διασφαλιστεί η δημόσια – κοινωνική διαχείριση των απορριμμάτων;  Αν ναι, με ποιο τρόπο;

Τα απορρίμματα ανήκουν στους πολίτες και στον δήμο, οπότε κάθε κερδοσκοπία απλά επιβαρύνει τον δημότη. Αυτό δεν σημαίνει ότι τμήματα της διαχείρισης δεν μπορούν να ανατεθούν σε ιδιώτες, εάν ο δήμος δεν έχει την αναγκαία υποδομή. Το πιο απλό παράδειγμα που συμβαίνει και σήμερα είναι η περισυλλογή που σε πολλούς δήμους ανατίθεται σε εργολάβο, αφού το μέγεθος του δήμου, ή η εποχικότητα λόγω τουρισμού δεν επιτρέπει την αγορά απορριμματοφόρων και την πρόσληψη μόνιμου προσωπικού. Ακόμα όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις η διαχείριση ανήκει στον δήμο, ώστε να υπάρχει δημόσιος έλεγχος.

Σε κάθε περίπτωση, είτε τμήματα του έργου περισυλλογής ανατίθενται σε ιδιώτη, είτε στους μόνιμους υπαλλήλους ενός δήμου, ο δήμος οφείλει να λογοδοτεί για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τη σχέση κόστους/οφέλους. Δυστυχώς έχουμε κακά παραδείγματα και από ιδιωτικές αναθέσεις, αλλά και από δημόσια διαχείριση.

Ιδιωτικά είναι και τα ΣΣΕΔ, αφού τα ιδρύουν οι ιδιωτικές εταιρίες που παράγουν ανακυκλώσιμα υλικά. Το γεγονός αυτό είχε οδηγήσει σε μία σοβαρή παρερμηνεία: Τα ΣΣΕΔ είχαν γίνει ανεξέλεγκτα και διαχειρίζονταν τα έσοδα τους χωρίς καμία λογοδοσία. Στον νέο νόμο για την ανακύκλωση το τέλος ανακύκλωσης θεωρείται δημόσιος πόρος και τα ΣΣΕΔ λογοδοτούν αυστηρά στον ΕΟΑΝ για το πώς διαχειρίζονται αυτόν τον πόρο.

Στο νέο ΕΣΔΑ θεσπίσαμε, παρά τις σθεναρές αντιδράσεις, και τον ρόλο της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας, που μπορεί να αναλάβει σημαντικά τμήματα στην ενημέρωση, την συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών όπου ο δήμος δεν έχει μόνιμες υποδομές. Μία ΚΟΙΝΣΕΠ άνεργων ανθρώπων ιδιαίτερα από ευάλωτες ομάδες που συλλέγει πόρτα-πόρτα χαρτί, γυαλί ή αλουμίνια σε συνεννόηση με κάποιες πολυκατοικίες ή καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, μπορεί να απογειώσει την ανακύκλωση, αλλά αυτό δεν αναιρεί τον δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης απορριμμάτων.